Heupdysplasie, of afgekort HD, is een ontwikkelingsstoornis van het heupgewricht, waarbij de kop van het dijbeen niet goed past in de kom van het heupgewricht. HD kan erfelijk zijn, maar kan ook ontstaan door of in combinatie met nvloeden van buitenaf zoals slechte voeding en overmatige beweging op jonge leeftijd (bijv. lange wandelingen en traplopen). Omdat de beoordeling van het gangwerk van deze honden vaak onvoldoende informatie over de toestand van de heupgewrichten geeft, wordt meer informatie verkregen door het maken van röntgenfoto’s van de heupgewrichten.
A-heupen, vrij van heupdysplasie
C-beoordeling aan het rechtergewricht op de foto
Officiële HD-foto’s kunnen in principe door iedere praktiserende dierenarts, die een overeenkomst met de afdeling GGW van de Raad van Beheer heeft, worden gemaakt. Voor de gegevens van een dierenarts bij u in de buurt kunt u bellen met de Raad van Beheer, afdeling GGW, telefoon 0900-7274663. De regels van de FCI stellen dat de hond minimaal 12 maanden oud moet zijn. Ons rasspecifiek fokreglement houdt een leeftijd van 14 maanden aan.
De beoordeling kan variëren van HD-A tot HD-E:
- HD-A betekent dat de hond röntgenologisch vrij is van heupdysplasie, wat echter niet betekent dat de hond geen “drager” van de afwijking kan zijn.
- HD-B (=overgangsvorm) betekent dat op de röntgenfoto’s geringe veranderingen zijn gevonden, die weliswaar toegeschreven moeten worden aan heupdysplasie, maar waaraan in het kader van de fokkerij geen direkte betekenis kan worden toegekend.
- HD-C (=licht positief) betekent dat bij de hond duidelijke veranderingen, passend in het ziektebeeld van HD zijn gevonden.
- HD-D (=positief) betekent dat bij de hond duidelijke veranderingen, passend in het ziektebeeld van HD zijn gevonden.
- HD-E betekent dat de heupgewrichten ernstig misvormd zijn (=positief in optima forma).
Het fokreglement van de IJHC vermeldt dat alleen de volgende combinaties zijn toegestaan:
- HD-A X HD-A
- HD-A X HD-B
- HD-A X HD-C
- HD-B x HD-B
Bij de beoordeling van de röntgenfoto wordt gelet op de vorm van de heupkommen en de heupkoppen, de diepte van de heupkommen, de aansluiting van de heupkoppen in de heupkommen en de aanwezigheid van botwoekeringen langs de randen van de heupgewrichten.
De diepte van de heupkommen en de aansluiting van de koppen in de kommen wordt uitgedrukt in de “Norbergwaarde” De “Norbergwaarde” zoals vermeld op het certificaat is de som van het linker en rechter heupgewricht bij elkaar opgeteld. Een normaal heupgewricht heeft een waarde van minstens 15, de som van de Norbergwaarden van beide heupen daarom minstens 30. Honden met een te lage Norbergwaarde hebben dus ondiepe heupkommen en/of een slechte aansluiting van de gewrichtsdelen. Deze honden zullen een minder gunstige HD-beoordeling krijgen.
Een normale of zelfs hoge Norbergwaarde betekent echter niet zonder meer dat de betreffende hond goede heupgewrichten heeft. Een combinatie van diepe heupkommen en het hebben van een niet overal even brede gewrichtsspleet of onvoldoende aansluiting van de gewrichtsdelen kan, zelfs bij een hoge Norbergwaarde, leiden tot een (licht)-HD-positief beoordeling. Naast de Norbergwaarde, de diepte van de heupkommen en de aansluiting van de gewrichtsdelen, wordt de uitslag ook beïnvloed door de aanwezigheid van “bot-afwijkingen”.
Er is een rechtstreekse koppeling tussen de ernst van de botafwijkingen en de uitslag: zeer lichte botafwijkingen (1) leiden tot de beoordeling HD-B, lichte (2) botafwijkingen leiden tot de beoordeling HD-C en ernstige (3) botafwijkingen leiden tot de beoordeling HD-D.